Türkiye’nin ‘Deli Balı’: Binlerce Yıllık Şifa Kaynağının Gizli Tehlikesi

Kaçkar Dağları’nda üretilen deli bal, binlerce yıldır halk tıbbında kullanılıyor. İçerdiği grayanotoksin adlı doğal toksin, kan basıncını düşürme ve cinsel gücü artırma gibi etkiler sağlarken, yüksek dozda tehlikeli olabiliyor. Bir kaşık hafif bir uyuşturucu etki yaratabilirken, fazlası hastaneye yol açabilir. Değerli ve pahalı olan bu bal, hem şifa arayanların hem de maceracıların ilgisini çekiyor.

Kaçkar Dağları’nın yoğun ormanlarla kaplı yamaçlarında, metal kaplı ahşap direkler üzerine kurulmuş küçük bir kulübede, yüksek ve sürekli bir vızıltı yankılanıyor. Arıcı, arıcılık kıyafetini giymiş ama elleri açıkta, çam odunuyla doldurduğu körüğünü sıkıyor. Havada dönen duman halkaları, dışarıdaki sisle adeta dans ediyor.

Duman, arıları sakinleştirmek için kullanılıyor; arılar tehlike hissettiklerinde saldıkları ve diğer arılara saldırı sinyali gönderen feromonları maskeliyor. Arıcı, yuvarlak ıhlamur ağacından yapılmış kovanın kapağını kaldırdığında vızıltı artıyor; ama bu arılar öfkeli değil. Asıl “deli” olan, ürettikleri bal.

Bu bal, doğal olarak oluşan bir toksin olan grayanotoksin içeriyor. Arıların hangi çiçeklerden nektar topladığına ve sezona göre bu toksinin miktarı değişiyor. Bir kaşık deli bal hafif uyuşturucu bir etki yaratabilirken, bir kavanoz dolusu hastaneye yolculuk anlamına gelebilir.

Binlerce yıldır Anadolu’da halk tıbbında kullanılan deli bal, kan basıncını düşürmek ya da cinsel gücü artırmak için günlük bir kaşık tüketiliyor. Ancak bu potansiyel tehlikeli bal, günümüzde yüksek fiyatlara alıcı buluyor ve meraklıları tarafından oldukça değerli.

Deli balın gizemi ve tehlikesi, onu hem şifa arayanların hem de macera arayanların gözdesi haline getiriyor. Ancak unutulmamalı ki, bu tatlı iksir, dozajı aşınca şifadan çok zarar getirebilir.