Kültür Harcamaları 2024’te Yüzde 83,3 Arttı: Toplam 408,3 Milyar TL

TÜİK’in yayımladığı “Kültür Ekonomisi 2024” verilerine göre kültür harcamaları 2024’te %83,3 artarak 408,3 milyar TL’ye ulaştı. Hanehalkı kültür harcaması %91,5 artarken kültürel istihdam 957 bine yükseldi.

Kültür Harcamaları 2024’te %83,3 Arttı: Toplam 408,3 Milyar TL’ye Ulaştı

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yayımladığı “Kültür Ekonomisi, 2024” raporu, kültür alanında yıl boyunca yaşanan ekonomik hareketliliği ortaya koydu. Rapora göre, Türkiye’nin toplam kültür harcamaları 2024 yılında bir önceki yıla göre %83,3 artarak 408 milyar 339 milyon TL oldu. Kültür harcamalarının gayrisafi yurt içi hasıla içindeki payı ise %0,9 olarak hesaplandı.

Devletin Kültür Harcaması 200 Milyar TL’yi Aştı

Toplam kültür harcamaları içinde genel devlet harcamalarının payı %49,1 olarak gerçekleşti. Devletin kültür alanına yaptığı harcamalar 2024’te bir önceki yıla göre %76,1 arttı ve 200 milyar 369 milyon TL seviyesine ulaştı. Bu tutarın %67,8’i merkezi yönetim bütçesinden karşılanırken, devletin en fazla harcama yaptığı alan %17,7 ile kültürel miras oldu.

Hanehalkı Harcamalarında Büyük Sıçrama

Hanehalklarının yaptığı kültür harcamalarında da dikkat çekici bir artış yaşandı. Tüketicilerin kültür harcamaları 2024’te %91,5 artarak 203 milyar 807 milyon TL oldu. Hanehalkı kültür giderlerinde en yüksek payı bilgi işleme ekipmanları (%25), kültürel hizmetler (%24,3) ve kitaplar (%18,1) aldı.

Kültürel Sektörlerin Katma Değeri %73,9 Arttı

Kültürel sektörlerde faaliyet gösteren girişimlerin ürettiği katma değer ise 2024 yılında %73,9 artarak 188 milyar 547 milyon TL olarak hesaplandı. Katma değerin en yüksek olduğu alanlar şöyle sıralandı:

• %20,7 ile kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması,
• %13,1 ile sinema, video ve TV programı yapımcılığı ile müzik yayıncılığı,
• %11,6 ile mimarlık hizmetleri.

Kültürel Mal İthalatı %166 Arttı

2024 yılında kültürel ürünlerde dış ticaret hacminde sert değişimler yaşandı. Kültürel mal ihracatı %8,1 artarak 9,8 milyar dolar olurken, kültürel mal ithalatı %166 artışla 7,3 milyar dolara çıktı. Hem ithalatta hem ihracatta en yüksek pay el sanatları ürünlerinde gerçekleşti.

Kültürel İstihdam 957 Bine Çıktı

Türkiye’de kültürel alanlarda çalışanların sayısı 2024 yılında %6,5 artış göstererek 957 bin kişiye ulaştı. Bu rakam toplam istihdamın %2,9’una karşılık geliyor. Kültürel istihdamda bulunanların %52,2’si erkek, %47,8’i kadın olurken, çalışanların %45,4’ü yükseköğretim mezunu olarak kaydedildi.
Kültürel meslek grupları içinde en yüksek payı %32,6 ile el sanatları çalışanları aldı. Kadın çalışan oranının en yüksek olduğu meslek grubu %77,7 ile diğer dil öğretmenleri, en düşük olduğu grup ise %28,2 ile sanat, kültür ve mutfak alanlarındaki yardımcı profesyoneller oldu.

TÜİK’in yayımladığı “Kültür Ekonomisi 2024” verileri, kültür harcamalarında ciddi bir artış olduğunu gösterse de bu tablo, kültürel üretimin niteliksel olarak güçlendiği anlamına gelmiyor. Devlet ve hanehalkı harcamalarındaki yüksek artış oranları, büyük ölçüde enflasyonist baskıların ve maliyet artışlarının bir yansıması olarak değerlendirilebilir. Kültürel mal ithalatında yaşanan %166’lık sert artış, Türkiye’nin kültürel üretim yapısındaki dışa bağımlılığın sürdüğüne işaret ederken; kültürel istihdamın toplam istihdam içindeki düşük payı da kültür politikalarının uzun vadeli, yapısal bir dönüşüme ihtiyaç duyduğunu ortaya koyuyor.

Kaynak: TÜİK – Kültür Ekonomisi, 2024