Liberal Manifesto: 1947’den 2017’ye Liberalizmin Evrimi

Liberal düşünce ve ilkelerin temel taşlarını oluşturan Oxford Manifestosu, 1947 yılında Oxford’daki Wadham Koleji’nde 19 farklı ülkenin temsilcileri tarafından hazırlanan tarihi bir belge olarak kabul edilmektedir. Bu manifesto, Liberal Enternasyonal’in siyasi ilkelerini belirleyen önemli bir adımdı. Güney Afrika, Almanya, Belçika, Kanada, Kıbrıs, İspanya, Estonya, Birleşik Krallık, ABD, Finlandiya, Fransa, Macaristan, İtalya, Norveç, İsveç, İsviçre, Çekoslovakya ve Türkiye’den gelen katılımcılar, evrensel özgürlük ve insan hakları gibi temalar üzerinde fikir birliği sağladı. Salvador de Madariaga’nın liderliğinde şekillenen bu manifestonun, modern liberal politikaların temellerini attığı düşünülmektedir.

Beveridge ve Oxford Manifestosu
Oxford Manifestosu, ünlü sosyal reformcu William Beveridge’in fikirlerinden ilham alarak oluşturulmuş, 20. yüzyılın en önemli siyasi belgelerinden biri olarak tarihe geçmiştir. Bu metin, özgürlük, eşitlik ve adaletin evrensel değerler olduğunu vurgulamaktadır. Ayrıca, serbest piyasa ekonomisinin ve bireysel özgürlüklerin savunucusu olarak, devletin sınırlı müdahalesini öngörmektedir.

1997’deki Yenilik: 21. Yüzyıl İçin Liberal Gündem
Oxford Manifestosu’nun kabulünden elli yıl sonra, 1997 yılında Liberal Enternasyonal, Oxford’da yeniden toplanarak, “21. Yüzyıl İçin Liberal Gündem” başlıklı bir belge yayımlamıştır. Bu belge, liberal politikaların daha ayrıntılı bir şekilde ele alındığı, çağdaş dünya sorunlarına çözüm önerileri sunan önemli bir doküman olmuştur. Liberalizm, 21. yüzyılda küresel düzeyde nasıl şekilleneceği ve hangi ilkelere dayandığı hakkında önemli bir perspektif sunmuştur.

2017: Andorra Liberal Manifestosu
2017 yılında ise Liberal Enternasyonal, 70. yıl dönümünde Andorra’da yeni bir manifestoyu kabul etmiştir. “Andorra Liberal Manifestosu” (ALM), 2014-2017 yılları arasında yapılan kapsamlı bir çalışma sonucu oluşturulmuştur. Bu proje, dünyanın farklı köyelerinden gelen görüşlerin bir araya getirilmesiyle şekillendi ve Liberal Enternasyonal’in en geniş kapsamlı politika belgesi olarak tarihe geçti. Bu yeni manifesto, küresel adalet, çevre koruma, insan hakları ve dijital çağda özgürlük gibi çağdaş meseleleri daha derinlemesine ele almaktadır.

Liberalizmin Zengin Tarihi ve Geleceği
Oxford Manifestosu’ndan Andorra Liberal Manifestosu’na kadar uzanan bu yolculuk, liberalizmin zaman içinde nasıl evrildiğini ve küresel sorunlara nasıl cevap verdiğini gösteriyor. Modern liberal düşüncenin evrimi, bireysel özgürlüklerin savunulmasından, çevresel sürdürülebilirlik ve dijital haklara kadar geniş bir yelpazeye yayılan çözümler üretmeye devam etmektedir. Bugün, kendini liberal olarak tanımlayanların bu manifestolarda ifade edilen temel ilkeleri bir kez daha gözden geçirmesi önemlidir.

Oxford Manifestosu 1947

Nisan 1947’de Oxford’daki Wadham Koleji’nde gerçekleştirilen Uluslararası Liberal Konferansı

Bizler, iki dünya savaşının neden olduğu kaos, yoksulluk, açlık ve korkunun hakim olduğu bir dönemde, 19 ülkeden* gelen liberaller olarak Oxford’da bir araya geldik.
Dünyanın içinde bulunduğu durumun esasen liberal ilkelerin terk edilmesinden kaynaklandığına inanarak, aşağıdaki beyanda tanımlandığı şekliyle inancımızı ilan ediyoruz:

I
1.İnsan, öncelikli olarak bağımsız düşünme ve hareket etme kapasitesine sahip, doğru ile yanlışı ayırt edebilen bir varlıktır.
2.İnsan onuruna ve aileye saygı, toplumun gerçek temelidir.
3.Devlet, topluluğun bir aracı olup, vatandaşların temel haklarına ve sorumluluk sahibi, yaratıcı bir yaşam sürmeleri için gerekli koşullara aykırı hiçbir güç üstlenmemelidir. Bu koşullar şunlardır:
•Kişisel özgürlük, bağımsız hukuk ve adalet yönetimi ile güvence altına alınmalıdır.
•Din ve vicdan özgürlüğü sağlanmalıdır.
•İfade özgürlüğü ve basın özgürlüğü garanti edilmelidir.
•Örgütlenme ve örgütlenmeme özgürlüğü tanınmalıdır.
•Meslek seçme özgürlüğü sunulmalıdır.
•Doğuştan gelen yeteneklere ve bireyin maddi durumuna bakılmaksızın derinlemesine ve çeşitlendirilmiş bir eğitim imkanı sağlanmalıdır.
•Mülkiyet hakkı ve bireysel girişim özgürlüğü korunmalıdır.
•Tüketicilerin serbest seçim hakkı ve toprağın ve sanayinin verimliliğinden tam anlamıyla yararlanma fırsatı sağlanmalıdır.
•Hastalık, işsizlik, sakatlık ve yaşlılık durumlarında güvenlik sağlanmalıdır.
•Kadın ve erkek arasında eşit haklar tanınmalıdır.
4.Gerçek bir demokrasi bu hakları garanti edebilir. Gerçek demokrasi, siyasi özgürlükle ayrılmaz bir biçimde bağlantılıdır ve bilinçli, özgür ve aydınlanmış bir çoğunluğun gizli ve serbest oyla ifade edilen rızasına dayanır. Bunun yanında, azınlıkların özgürlükleri ve görüşleri de aynı şekilde saygı görmelidir.

II
1.Ekonomik özgürlüğün ortadan kaldırılması, siyasi özgürlüğün de kaçınılmaz şekilde yok olmasına neden olur. Ulusallaştırma, özel tekeller, tröstler ve karteller gibi özgürlüğü tehdit eden her türlü uygulamaya karşıyız. Sadece özel girişim kapasitesini aşan veya rekabetin işleyemediği sektörlerde ulusallaştırmayı kabul ederiz.
2.Toplumun refahı, güç odaklarının suistimallerine karşı korunmalı ve öncelikli hale getirilmelidir.
3.Çalışma, konut ve yaşam koşullarının sürekli olarak iyileştirilmesi zorunludur. İş gücü ve sermayenin hakları, görevleri ve çıkarları birbirini tamamlar. İşverenler ve çalışanlar arasında düzenli istişare ve iş birliği, sanayinin refahı için gereklidir.

III

Özgür olmak isteyen herkes, hizmet etmeye de hazır olmalıdır; her hakkın bir görevi vardır. Özgür kurumların etkili bir şekilde işleyebilmesi için her vatandaş, kardeşi olan diğer insanlara karşı ahlaki bir sorumluluk duymalı ve topluluk işlerine aktif olarak katılmalıdır.

IV

Savaşın sona erdirilmesi, dünya barışının ve ekonomik refahın yeniden sağlanması için tüm milletler şu şartları yerine getirmelidir:
(a) Büyük ya da küçük tüm ülkelerin aynı adalet anlayışına tabi olduğu ve uluslararası yükümlülüklerin kesinlikle yerine getirilmesini sağlamak için yetkiye sahip bir dünya organizasyonuna sadakatle katılmak.
(b) Her milletin temel insan özgürlüklerinden yararlanma hakkını tanımak.
(c) Ulusal azınlıkların diline, inancına, yasalarına ve geleneklerine saygı göstermek.
(d) Milletler arasında fikirlerin, haberlerin, malların ve hizmetlerin serbestçe değişimine ve ulusal sınırlar içinde ve dışında özgür seyahate izin vermek; sansür, gümrük engelleri ve döviz kısıtlamalarını kaldırmak.
(e) Dünyanın az gelişmiş bölgelerini, yerel halkın iş birliğiyle ve onların faydası için geliştirmek.

Bu ideallere ve ilkelere genel anlamda katılan tüm kadın ve erkeklere çağrıda bulunuyoruz: Bize katılın ve bu ilkelerin dünya çapında benimsenmesini sağlamak için birlikte çaba gösterelim.

Kaynak: Bimen Zartar