Anayasa Mahkemesi, Sağır ve Dilsiz Kişilere Yönelik Yargılama Usullerini Anayasaya Aykırı Buldu

Anayasa Mahkemesi, sağır ve dilsiz kişilere yönelik ceza muhakemesinde uygulanan seri muhakeme ve basit yargılama usullerinin Anayasaya aykırı olduğuna karar verdi. 5 Kasım 2024 tarihli kararda, bu kişilerin yargılama süreçlerinde eşit haklardan mahrum bırakılmasının eşitlik ilkesini ihlal ettiği vurgulandı. Mahkeme, sağır ve dilsiz bireylerin yargılama sürecindeki dezavantajlarının ortadan kaldırılması gerektiğini belirterek, bu kişilere yönelik adaletli ve eşit bir yargılama sağlanmasını hedefledi. Bu karar, engelli bireylerin haklarının korunması ve adaletin sağlanması açısından önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.

Anayasa Mahkemesi, 5 Kasım 2024 tarihli kararında, sağır ve dilsiz kişilere yönelik ceza muhakemesinde uygulanan seri muhakeme ve basit yargılama usullerinin Anayasaya aykırı olduğuna hükmetti.

Anayasa Mahkemesi, 5 Kasım 2024 tarihinde E.2024/66 numaralı dosya üzerinden, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 7188 sayılı Kanun’un 23. maddesi ile başlığı düzenlenen 250. maddesinin (12) ve 251. maddesinin (7) numaralı fıkralarında yer alan “sağır ve dilsizlik” ibaresinin Anayasaya aykırı olduğuna ve iptaline karar verdi.

İtiraz Konusu Kurallar Nedir?

İtiraz edilen düzenlemelere göre, sağır ve dilsiz kişilere yönelik seri muhakeme ve basit yargılama usullerinin uygulanmaması öngörülmektedir. Bu durum, söz konusu kişilerin maddi ceza hukuku alanındaki önemli yargılamadan yararlanamamalarına yol açmaktadır.

Başvuru Gerekçesi

Başvurulan kararda, sağır ve dilsiz kişilerin fiziksel engelleri nedeniyle dezavantajlı bir konumda oldukları, bu kişilerin yargılama süreçlerinde eşit haklara sahip olamamalarının kanun önünde eşitlik ve ölçülülük ilkelerini ihlal ettiği vurgulanmıştır. Ayrıca, devletin engelli bireyleri koruma yükümlülüğünün de ihlal edildiği ileri sürülmüştür.

Mahkemenin Değerlendirmesi ve Sonuç

Anayasa Mahkemesi, sağır ve dilsiz kişilerin fiziksel ve psikolojik durumları nedeniyle diğer bireylerden daha yavaş gelişebileceğini belirterek, bu kişilere yönelik koruyucu tedbirlerin alınması gerektiğini ifade etmiştir. Mahkeme, sağır ve dilsiz sanıklar hakkında tüm usul güvencelerinin uygulanmasının kamu yararına hizmet edeceğine karar verdi.

Sağır ve dilsiz kişilere yönelik yapılan yargılama usullerindeki farklılıkların, makul ve nesnel bir sebebe dayanmadığı sonucuna varan Anayasa Mahkemesi, kuralların iptaline karar verdi.

Ne Anlama Geliyor?

Bu karar, sağır ve dilsiz kişilerin ceza muhakemesinde eşit haklara sahip olması gerektiğini ve devletin bu bireyleri koruyacak tedbirler alması gerektiğini vurgulamaktadır. Seri muhakeme ve basit yargılama usullerinde sağır ve dilsizler için uygulanan dezavantajların ortadan kaldırılması gerektiğine dair önemli bir adım atılmıştır.

Anayasa Mahkemesi’nin verdiği bu karar, sağır ve dilsiz kişilerin yargılama süreçlerinde daha etkin bir şekilde yer alabilmelerini sağlayarak adalet sisteminde eşitlik ilkesinin güçlenmesine katkı sağlamaktadır.

Bu Gelişmenin Önemi

Bu karar, engelli bireylerin haklarının korunması ve yargılama süreçlerinde adaletin sağlanması açısından kritik bir dönüm noktasıdır. Sağır ve dilsiz kişilere yönelik bu düzenlemelerin iptal edilmesi, hukukun üstünlüğü ve eşitlik ilkesine uygun bir yargılama sürecinin önünü açmaktadır.

Kaynak: Anayasa Mahkemesi