TCMB Enflasyon Raporu 2025-IV: Tahmin Hatalarında Yüzde 63 Kalıcılık ve Karamsar Yanlılıkta Azalma

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) 2025-IV Enflasyon Raporu’nda, piyasa katılımcılarının enflasyon beklentilerinde %63 oranında tahmin hatası kalıcılığı tespit edildi. Rapor, 2023 sonrası dönemde karamsar yanlılığın zayıfladığını ve dezenflasyon süreciyle birlikte beklentilerin yeniden çıpalanmaya başladığını ortaya koydu.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), “Enflasyon Beklentileri, Tahmin Hataları ve Karamsar Yanlılık” başlıklı 2025-IV Enflasyon Raporunu yayımladı. Raporda, 2009–2025 dönemine ait Piyasa Katılımcıları Anketi (PKA) verileri analiz edilerek ekonomik aktörlerin enflasyon tahminlerindeki hata kalıcılığı ve beklenti oluşumları incelendi.

TCMB’nin analizine göre, piyasa katılımcılarının tahmin hatalarının kalıcılık katsayısı 0,637 olarak hesaplandı. Bu oran, enflasyon beklentilerinin geçmiş verilere güçlü biçimde bağlı olduğunu ve beklentilerin güncellenmesinde “bilgi katılığı” bulunduğunu ortaya koyuyor. En düşük kalıcılık 2009–2015 döneminde %41,6 seviyesindeyken, 2020–2023 arasındaki yüksek enflasyon döneminde bu oran %65,8 ile zirveye ulaştı.

Raporda ayrıca “karamsar yanlılık” olarak tanımlanan, piyasa aktörlerinin enflasyon verisi beklentilerin üzerinde geldiğinde beklentilerini aşırı yükseltme eğiliminin 2023 ortasından itibaren zayıfladığı belirtildi. 2022 yılında güçlenen kötümser tepkinin, sıkı para politikası ve güçlü iletişim sayesinde son üç ayda istatistiksel olarak anlamsız düzeylere gerilediği vurgulandı.

TCMB Başkanı Fatih Karahan, raporda yaptığı değerlendirmede şu ifadelere yer verdi:

“Enflasyon verisi beklentilerin üzerinde geldiğinde piyasa katılımcıları beklentilerini hızla yukarı çekiyor; ancak veriler beklentilerin altında geldiğinde aşağı yönlü güncellemeler daha yavaş oluyor. Son dönemde bu asimetrik tepki zayıflıyor; dezenflasyon süreciyle birlikte beklentiler yeniden çıpalanıyor.”

Sonuç olarak, TCMB’nin analizleri Türkiye’de enflasyon beklentilerinde hâlen bilgi katılığı bulunduğunu, ancak disiplinli para politikası sayesinde karamsar yanlılığın azaldığını ve piyasa güveninin yeniden güçlendiğini ortaya koydu.

⚖️ Eleştirel Değerlendirme:

Ekonomistler ise raporu temkinli bir iyimserlik olarak yorumluyor. TCMB’nin iletişim gücü ve sıkı para politikası vurgusu önemli olmakla birlikte, enflasyonun yapısal nedenlerine —örneğin gıda arzı, enerji maliyetleri, kira artışları ve kamu fiyat ayarlamaları— yönelik somut analizlerin sınırlı kaldığı eleştirileri öne çıkıyor. Uzmanlara göre, piyasa beklentilerindeki iyileşme kısa vadeli bir güven göstergesi olsa da, kalıcı fiyat istikrarı için reel sektör ve mali disiplin politikalarının da para politikasıyla uyumlu ilerlemesi gerekiyor.

Kaynak: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB)